Opieka w miejscu wiecznego spoczynku ma nie tylko wyraz symboliczny, ale także prawny. O tym, komu przysługuje prawo do zorganizowania pochówku oraz kto jest dysponentem nagrobka, decydują przepisy ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych.
Kto ma prawo do decyzji o pochówku?
Według art. 10 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych do pochowania zmarłej osoby ma prawo w pierwszej kolejności jej małżonek, następnie dzieci oraz wnuki (tzw. krewni zstępni). Dalej są to rodzice i dziadkowie (krewni wstępni), a później dalsi krewni (boczni) aż do pokrewieństwa stopnia czwartego. Potem prawo to przechodzi na powinowatych do pierwszego stopnia. Zatem osoba, która przykładowo nie jest małżonkiem ani krewnym zmarłego, choćby była tą najbliższą, nie ma prawa do jego pochówku. Nie oznacza to, że nie może go zorganizować poprzez dom pogrzebowy ani stać się dysponentem grobu.
Kim jest dysponent grobu?
Dysponentem grobu w myśl wspominanej wyżej ustawy jest bowiem jego założyciel – osoba, która podpisała z administratorem cmentarza umowę na użytkowanie grobu i zorganizowała usługi pogrzebowe. Umowa ta podpisana musi być za zgodą oraz w imieniu rodziny posiadającej prawo do pochówku. Krewni posiadający prawo do pochówku mogą upoważnić także inną wybraną osobę do załatwienia formalności dotyczących nagrobka poprzez zakład pogrzebowy oraz podpisania umowy z zarządcą cmentarza, dzięki czemu stanie się ona dysponentem.
Czym jest prawo do grobu?
W istniejącym prawie nie ma jasnej definicji „prawa do grobu”. Przykładowo może być to prawo majątkowe, jak prawo do pochówku w danym miejscu, albo cywilne prawo osób bliskich do kultywowania pamięci zmarłego. Jest to zatem szerokie pojęcie stosowane ogólnie dla praw dotyczących dysponowania nagrobkiem, uprawnienia do pochówku czy pielęgnowania pamięci o zmarłych.
Jakie prawa i obowiązki ma dysponent grobu?
Osoba uprawniona do grobu na obowiązek zapłacenia pokładnego, czyli kwoty wymaganej przez zarządcę cmentarza. Umowa z zarządcą jest podpisywana na 20 lat. Po tym czasie, aby utrzymać prawo do danego grobu, należy uiścić ponowną opłatę. Wybudowanie grobu i podpisanie umowy z zarządcą nie uprawnia jednak do podejmowania wszelkich decyzji z nim związanych. Dysponent nie może samodzielnie określać, jakie osoby w przyszłości zostaną pochowane na zakupionym miejscu ani ograniczać prawa rodziny do kultu zmarłego. O tym zdecydować powinna wspólnie najbliższa rodzina w porozumieniu z dysponentem. Wszelkie spory na tym polu rozstrzygnąć musi sąd.
Normy obyczajowe
Pamiętać jednak należy, że w praktyce przywilej podejmowania decyzji związanych z nagrobkiem często wynika z norm obyczajowych, zależnych od stopnia zażyłości ze zmarłym. Zwykle grobem zarządza osoba, która zadbała o zorganizowanie pochówku i opiekuje się mogiłą na co dzień. Z prawnego punktu widzenia nie oznacza to jednak, że przysługują jej do niego pełne prawa.
Śmierć bliskiej osoby wymusza na nas wybór zakładu pogrzebowego. Jest to jedna z trudniejszych decyzji, ponieważ każdy z nas by chciał, żeby pochówek naszych bliskich . . .
Śmierć bliskiej nam osoby zawsze jest przykrym wydarzeniem. Wszystkim, którzy odpowiedzialni są za organizację pogrzebu zmarłego członka rodziny lub przyjaciela, zależy na tym, aby ceremonia . . .